سرویس: اجتماعی 11:45 - یکشنبه 24 اردیبهشت 1396

استرس دانش آموزان در فصل امتحانات؛

ناسازگاری اضطراب با امتحانات/ خانواده ها سبک رفتاریشان را تغییر دهند

امتحان را تقریبا همه کسانی که به نوعی امتحان، آزمون و یا تست های مختلف می دهند، کم و بیش تجربه کرده اند. با فرا رسیدن فصل امتحانات، دلهره دانش آموزان هم شروع می شود، آنان در هر سن و سالی که باشند باز هم چون نگرانی های مختلف مربوط به درس خواندن در ذهن شان شکل می گیرد دچار اضطراب و ترس از امتحان می شوند.

 

به گزارش اصفهان شرق، برخی از دانش آموزان و دانشجویان در هنگام امتحان به ویژه امتحانات سرنوشت ساز، دچار تشویش شدید می شوند و ضربان قلب شان تند می زند و دست های شان می لرزد و عرق می کنند و احساس می کنند ذهن شان خالی شده است.

گروهی از دانش آموزان عصبانی، افسرده، پریشان، ناراحت و مضطرب اند و گروهی دیگر، چنان آشفته و نگران اند که پاسخ سوالات ساده را هم از یاد می برند.

روانشناسان معتقدند داشتن کمی اضطراب و دلهره در ایام امتـحانات امری طبیعی و معقـول است چرا که مـوجب حرکت و انگیـزه بچه ها برای یادگیری و موفقیت می شود. اما اگر این نگرانی به حدی برسد که تاثیر منفی بر روند آموزش روزانه آنان بگذارد و مانعی برای پیشرفت آنها شود، غیرطبیعی و نامعقول است؛ علت تشویش بیش از اندازه گروهی از دانش آموزان، عدم استفاده درست آنها از نیروی فکری – ذهنی شان است. آنها می توانند با کمی تلاش و برنامه ریزی و به کارگیری روش های گوناگون کاهش اضطراب موفقیت خود را در امتحان ها تضمین کنند.

دانش آموزان در ایام امتحان سازگاری شان دچار اختلال می شود

مجتبی ناجی روانشناس بالینی و استاد دانشگاه اصفهان در این زمینه اظهار کرد: که استرس یک پاسخ یا واکنش روانی و جسمانی است نسبت به موقعیتی که سازگاری فرد را به هم زده و نیاز به سازگاری دوباره دارد.

بنابراین برخی از دانش آموزان در ایام امتحان سازگاری شان دچار اختلال می شود و برای تطابق خود با شرایط واکنش های روانی، بی قراری و تنش دارند و موارد فیزیولوژیکی همانند، انقباض عضلانی، تپش قلب، فشارخون نشان می دهند که در موارد شدیدتر با حالت های تهوع و سرگیجه همراه است که این علایم وجود استرس در دانش آموزان است.

چنانچه استرس در حد خفیف باشد می تواند نقش مفیدی ایجاد کند و موجب احساس برانگیختی و تلاش شود و دانش آموز را از حالت بی تفاوتی خارج کند و استرس های مفید باعث افزایش عملکرد دانش آموز می شوند. اما استرس های حاد موجب اختلال در عملکرد دانش آموزان و کاهش قدرت تمرکز و بروز بی قراری را به دنبال دارد که فراگیری را از بین می برد و در این شرایط  استرس ناتوان کننده است.

 عوامل بروز استرس ها

روانشناس بالینی درباره عوامل بروز استرس ها اظهار می کند: از عواملی که موجب استرس می شود، اعتماد به نفس پایین یا احساس کارآمدی ضعیف است، وقتی دانش آموز تصور می کند که توانایی از عهده برآمدن تکالیف یا توانایی تسلط و کنترل بر روی شرایط امتحانی را ندارد، دچار فشار روانی و استرس می شود.

از دیگر عوامل استرس پیش بینی نکردن شرایط انجام امتحان است، برخی از دانش آموزان از قبل خودشان را مهیا نکرده اند، به ویژه زمانی که امتحانات دانش آموز در فاصله های بسیار کمی برگزار شود استرس را بالا می برد.

وی تاکید می کند: عامل بعدی ارزیابی شناختی و فکری خود دانش آموز از موقعیت امتحانی است، دانش آموزان منفی گرا و دانش آموزانی که انتظارات بالایی دارند که این انتظار یا ناشی از خودشان است یا از اعضای خانواده به آنان تحمیل می شود که موجب استرس می شود و درنهایت اینکه دانش آموز برای غلبه برموقعیت امتحان ناگزیر است که همه توان و انرژی خود را صرف این موقعیت نماید، بدان معنا که دانش آموز در موقعیت استرس امتحان قرار دارد و به هیچ یک از نیازهای دیگرش، حتی نیازهای فیزیولوژیکی همانند: خوابیدن، غذا خوردن، بهداشت فردی و غیره نمی پردازد و همه وقت را صرف امتحان می کند.

برای  همه افراد در موقعیت های اجتماعی اضطراب وجود دارد

اکرم غلامعلیان مشاوره خانواده در این باره بیان می کند: برای همه افراد در موقعیتهای اجتماعی اضطراب وجود دارد، دانش آموز یا دانشجویی که مشغول امتحان دادن است، هنگامی که  متوجه می شود استاد وی را زیر نظر دارد به خاطر ترس شدید از نوشتن باز می ماند گاهی اوقات اضطراب اجتماعی شکل اختلال به خود می گیرد  و آن هنگام است که فرد بیمار از حضور در جمع اجتناب می کند، چرا که می ترسد کار نامناسب و اشتباهی از او سر بزند. همین امر باعث می شود دایم سعی کند از محیط های جمعی و شلوغ دوری کند و از کارهایی مانند غذا خوردن، سخنرانی کردن یا انجام دادن کاری در حضور دیگران بپرهیزد. این اختلال شخصیتی با علایم جسمانی نظیر سرگیجه، دلشوره، لرزش دست، سرخ شدن چهره و گرفتگی عضلات همراه است.

این مشاور بیان می کند: عوامل خانوادگی و تجارب محیطی در شروع و تداوم این اضطراب بسیار موثر است. این دسته از اضطراب ها معمولا در نوجوانی آغاز می شود که اگر درمان نشود همچنان تا بزرگسالی همراه افراد است.

وی تاکید می کند: بهتر است فهرستی از موقعیت هایی که ما را می ترساند تهیه و سعی کنیم به تدریج از فعالیت های آسان به فعالیت های سخت تر برسیم و هر کدام از این موقعیت ها را چندین بار تکرار کرده تا اضطراب کاهش یابد. علاوه بر این برای کاهش اضطراب ها برای از مهارت ها استفاده کنیم.

مدیریت بر استرس ها

مجتبی ناجی استاد دانشگاه اصفهان درباره مدیریت بر استرس ها می گوید: از بین بردن استرس امکان پذیر نیست و به هر حال وجود دارد و امر مهم مدیریت استرس هست که به کار بستن راهکارهایی را می طلبد.

راهکار اول: یکی از راهکارها پیش بینی کردن موقعیت های استرس زا است؛ از ابتدای سال تحصیلی و یا یکماه قبل از شروع امتحانات دانش آموز باید پیش بینی لازم را داشته و به فکر امتحانات خودش باشد و چنانچه در شب امتحان یکی از عوامل مانع از آماده سازی همانند مهمانی رفتن، مهمان آمدن، بروز بیماری و غیره پیش آمد که مانع از درس خواندن دانش آموز شد، دچار استرس نشود.

راهکار دوم: اصلاح ارزیابی شناختی، یعنی انتظارات و افکار خود را واقع بینانه و مثبت گرایانه طرح کنیم؛ دانش آموزانی که فراتر از توانشان توقع و انتظار دارند، لازم است که در انتظارتشان  تجدید نظر کنند و بدانند که بین آرزوها و واقعیت فاصله است. برای کاهش استرس، افکار منفی به خصوص خطاهای فکری باید اصلاح شوند. دانش آموزانی که خیلی آرمان گرا هستند و به کمتر از نمره عالی رضایت نمی دهند بیشتر در معرض تنش و استرس قرار دارند.

راهکار سوم: برای مدیریت استرس ایجاد آرامش جسمی تمرین هایی وجود دارد که به آن «آرمیدگی» گفته می شود که طی آن وضعیت بدن و ماهیچه ها و عضلات از حالت تنش به حالت آرامش تبدیل وضعیت می کند.

این تکنیک و تمرین ها میتواند باعث آرامش فکری شده و درحالت آرامش فکری فرد حالت بهتری دارد.

 در ایام امتحانات خانواده ها سبک رفتاریشان را تغییر دهند

مجتبی ناجی استاد دانشگاه اصفهان بیان می کند: برخی نیازها با کمک های عاطفی، روانی و آموزشی از جانب اعضای خانواده و دوستان برطرف می شوند، در صورتی که منجر به استرس دانش آموز شوند، این  احساس ناکارآمدی یا ناتوانی را با انجام فعالیت های فوق برنامه تقویتی می توان جبران کرد و اعتماد به نفس دانش آموز را بالا برد، البته برخی از دانش آموزان هم می توانند از تدریس ها و فعالیت های آموزشی تقویتی بهره مند شوند.

وی در توصیه به خانواده تاکید می کند: علاوه بر این خانواده ها هم بایستی در ایام امتحان سبک رفتاریشان را نسبت به گذشته تغییر دهند، یعنی رعایت موقعیت دانش آموز و پرهیز از سر و صدا و عواملی که موجب عدم تمرکز حواس می شوند را بکنند و به طور موقت در ایام امتحان برنامه های روزانه خود را متناسب با شرایط امتحانی دانش آموزشان طراحی کنند و متعادل و واقع بینانه نگاه کنند، چرا که میزان انتظارات راز موفقیت تحصیلی دانش آموزان است.

انتهای پیام/ایمنا

دیدگاهتان را بنویسید

توجه: از انتشار نظرات توهین آمیز معذوریم.