سرویس: اقتصادی » کشاورزی و دامپروری 09:25 - سه شنبه 19 بهمن 1395

مدیر دفتر بررسی‌های اقتصادی شرکت آب منطقه‌ای اصفهان مطرح کرد:

بازار آب، راهی برای سامان یافتن مدیریت مصرف آب

در ایران به طور متوسط 86 درصد از آب تجدید پذیر کشور استفاده می شود و البته بر اساس اطلاعات موجود در حوضه زاینده رود قریب به تمامی منابع آب تجدید پذیر سالیانه استفاده می شود. شواهدی مانند خشک شدن رودخانه زاینده رود، حجم بی سابقه کم آبی در سد زاینده رود و تالاب های خشک حوضه موید این نظر است.

به گزارش اصفهان شرق، در پنجمین کنفرانس بین المللی اقتصاد کشاورزی آسیا عنوان شد که پس از سال 2050 میلادی، ایران به یکی از کشورهای تشنه دنیا مبدل خواهد شد.
در این خصوص مدیر دفتر برنامه ریزی آب و بررسی های اقتصادی شرکت آب منطقه ای اصفهان درباره یکی از راه های امتحان شده در دنیا با نام بازار آب، اظهار داشت: در بازار آب هدف حفظ منابع آبی موجود و سوق آن به سمت مصرف بهینه است. بازاریک نهاد برای مبادله است و بازار آب نهادی برای مبادله حق بهره برداری آب خواهد بود.

از آنجا که این موضوع در کشور بجز برخی مناطق محدود، موضوع جدیدی است وزارت نیرو در چارچوب طرح تعادل بخشی، چهار منطقه مطالعاتی را به عنوان پایلوت مطالعات و استقرار بازار آب محلی در سطح کشور در دستور کار خود قرار داده است.
بابک ابراهیمی، با اشاره به اینکه مناطق پایلوت این طرح در استان های تهران، البرز، قزوین و اصفهان (دشت برخوار) در نظر گرفته شده است، بیان داشت: اگر نگاهی به وضعیت مدیریت منابع آب در کشور داشته باشیم می توان مدیریت منابع آب در کشور را به 4 دوره اصلی؛ فراوانی نسبی آب، دوره مدیریت عرضه که با احداث شبکه های آبیاری و سدها همراه بود، دوره مدیریت تقاضا و دوره بازتخصیص آب رده بندی کرد.
وی با بیان اینکه استقرار بازارهای محلی آب اساس ورود به دوره بازتخصیص منابع آب محسوب می شود، تاکید کرد: محدود بودن منابع آب و روند رو به رشد تقاضاها یکی دیگر از ویژگی های دوره باز تخصیص محسوب می شود. در دوره بازتخصیص آب، منابع آب برای مصارفی که بازدهی بیشتری دارند، مورد تخصیص مجدد قرار می گیرند.
مدیر دفتر برنامه ریزی آب و بررسی های اقتصادی شرکت آب منطقه ای اصفهان تصریح کرد:

بدیهی است در وضعیت فعلی بهره وری آب به خصوص در بخش کشاورزی بسیار پائین بوده و ضروری است از طریق مکانیزم بازار، آب را به سمت مصرف بهینه و بهره وری بیشتر سوق داد. در حقیقت این وظیفه بازار است که مشخص کند آب به کدام پروژه یا طرح اختصاص یابد.
وی با اشاره به اینکه استقرار بازار آب بدون چالش نیست و ورود به دوره باز تخصیص حتما با چالش های حقوقی، تشدید رقابت های اجتماعی و حتی زیست محیطی همراه خواهد بود، گفت: باید در مطالعات پایلوت این موارد به خوبی مورد بررسی قرار گیرد.
ابراهیمی از وضعیت بازتخصیص آب که در حال حاضر در برخی مناطق به صورت غیررسمی و غیرقانونی در حال جریان است گفت: با توجه به محدودیت منابع آب در حوضه زاینده رود و عدم امکان بارگذاری بیشتر بر این منابع، عملا امکان تخصیص جدید آب برای مصارف جدید وجود ندارد و حتی امکان تامین آب برای تخصیص های گذشته نیز با توجه به خشکسالی های اخیر، توسعه نامتوازن مصارف آب در حوضه و تغییر اقلیم وجود ندارد.
وی ادامه داد: از طرفی چون بازار رسمی و قانونی برای مبادله حق بهره برداری آب وجود ندارد، خرید و فروش آب (بدون تغییر نوع تخصیص و بر خلاف قوانین موجود) در سطح برخی مناطق در جریان است که البته در بیشتر این مبادلات فروش آب از بخش کشاورزی به سمت بخش صنعت صورت می گیرد.
به اعتقاد مدیر دفتر برنامه ریزی آب و بررسی های اقتصادی شرکت آب منطقه ای اصفهان، نکته منفی مبادلات آبی موجود عدم توجه به قانون، بی توجه به وضعیت منابع آب و حتی فروش آب از محل برداشت های غیر مجاز (از طریق چاه های فاقد پروانه و حتی اضافه برداشت چاه های دارای پروانه بهره برداری)

است و لذا اهمیت تشکیل نهادی برای ساماندهی وضعیت موجود با عنوان بازار آب را دو چندان می کند.
وی تاکید کرد: در نهاد بازار آب هدف اصلی ایجاد زیربنای قانونی جهت خرید و فروش حق بهره برداری آب در چارچوب ضوابط و قوانین تضمین کننده حفظ منابع آب، حفظ محیط زیست و افزایش بهره وری آب است.
ابراهیمی تصریح کرد: ما در ایران حق مالکیت آب نداریم و در بازارهای محلی آب تنها حق آبه ها و پروانه های بهره برداری آب پس از تغییر نوع تخصیص و اصلاحات ضروری در چارچوب نظام تعریف شده در هیات مرکزی تنظیم مقررات بازار آب قابل خرید و فروش خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه هیات مرکزی تنظیم مقررات بازار آب نهادی خواهد بود که در وزارت نیرو شکل خواهد گرفت و وظیفه آن تعیین مقررات و تنظیم ضوابط حاکم بر بازار با هدف قانونی ساختن مبادله حق بهره برداری آب خواهد بود، افزود: این نهاد وظیفه بررسی حقوقی اسناد بالادستی و در صورت ضرورت پیشنهاد تغییر قوانین را در چارچوب ضوابط زیست محیطی، طرح تعادل بخشی، ایجاد بستر مناسب جهت مبادله آسان آب و جلوگیری از ایجاد انحصار در بازار آب را به عهده خواهد داشت. در راستای استقرار بازارهای محلی آب، مدیریت های منطقه ای در سطح استان هایا مناطق کشور سازماندهی شده و در سطح محدوده های مطالعاتی، بازارهای محلی آب شکل خواهد گرفت.
مدیر دفتر برنامه ریزی آب و بررسی های اقتصادی شرکت آب منطقه ای اصفهان با بیان اینکه مباحث مهم دیگری که در محدوده های پایلوت مدنظر قرار داده ایم واکنش های اجتماعی و اقتصادی نسبت به تشکیل بازار آب است، اظهار داشت: بررسی این نکته که در چه مناطقی بازارهای آب مورد استقبال قرار خواهند گرفت و البته تبعات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی تشکیل بازار های آب در مناطق مختلف چگونه خواهد بود. یکی دیگر از چالش های پیش رو تشکیل بازارهای آب شفاف نبودن سند های حق آبه بری است.
وی تاکید کرد: بازار آب نیز مانند هر بازار دیگری نیاز به اسناد حقوقی و قانونی دارد که بتوان براساس آنها مالکیت افراد از نظر حق بهره برداری را احراز کرد و بتوان از آنها به عنوان پایه ای برای داد و ستد استفاده کرد.
ابراهیمی، تشکیل بازار آب و موفقیت در آن را به صورت جزئی از کل دانست که همه زنجیره ها به طور پیوسته به هم متصلند و باید همه چیز در آن به صورت یکپارچه دیده شود.
وی افزود: در این بازار هرکسی باید سند حق بهره برداری داشته باشد، همین طور باید پروانه ها بر اساس ضوابط جدید اصلاح و تعدیل شوند و مهم تر از همه چاههای متقاضیان باید به کنتور هوشمند تجهیز شوند. البته با تغییر نوع مصرف در صورت خرید و فروش میزان مصرف پروانه هم اصلاح می شود.
مدیر دفتر برنامه ریزی آب و بررسی های اقتصادیشرکت آب منطقه ای اصفهان ابراز امیدواری کرد با استقرار بازارهای آب نقش نظام سنتی تعرفه و قیمت گذاری کم رنگ

شده و قیمت های واقعی آب بر اساس ضوابط بازار تعیین و منتهی به ارزش گذاری واقعی آب منطبق بر مصرف بهینه شود.
وی در خصوص تجربه ایران در بازار آب، گفت: بازار آب شکل گرفته در مجن در استان سمنان نمونه موفقی از بازار محلی در ابعاد کوچک است. در دنیا نیز در آمریکا، استرالیا، مکزیک، شیلی و … بازارهای محلی آب تشکیل شده اند که در برخی موفقیت آمیز و در برخی هم با شکست مواجه بوده اند.
به گفته ابراهیمی، در این کشورها تشکل های مردمی به همراهی رسانه های جمعی، افراد مطلع و حاکمیت قانون زیرساخت های قوی برای امکان مبادله حق بهره برداری آب بر پایه اعتماد بوده اند.
مدیر دفتر برنامه ریزی آب و بررسی های اقتصادی شرکت آب منطقه ای اصفهان گفت: در صورت پیشرفت تمامی جوانب بازار آب در ایران و کارکرد درست تمامی اجزا، می توان به شیوه کارآمدی رسید که مدیریت مصرف منابع آب کشور را سامان دهد.

انتهای پیام/ایمنا

همچنین بخوانید:

دیدگاهتان را بنویسید

توجه: از انتشار نظرات توهین آمیز معذوریم.