به گزارش اصفهان شرق، با پیشرفت تکنولوژی به تدریج منابعی همچون روزنامه، رادیو و تلویزیون جای خود را به شبکه‌های اجتماعی داده و طبیعتاً منابع خبری و اطلاع‌رسانی مردم نیز تغییر کرده است.

در چنین حالتی یکایک افراد جامعه در گروه سنی مختلف، روحیات خود را به هر نحو با شبکه‌های اجتماعی منطبق ساخته و سعی بر تغییر سبک استفاده از منابع اطلاعاتی و خبری می‌کنند چراکه در غیر این صورت به نوعی از اتفاقات جامعه بی‌خبر می‌مانند.

*80 درصد کاربران تلگرام ایرانی هستند

در این میان نرم‌افزار پیام‌رسان تلگرام از حدود 3 سال پیش با امکانات مورد نیاز مردم در دسترس کاربران دنیا قرار گرفت و به دلیل امکانات و ویژگی‌های کاربردی زیادی که داشت به طور غیرقابل باوری از آن استقبال شد.

بیش از 80 درصد از کاربران تلگرام ایرانی بوده و 20 درصد دیگر عموماً ایرانی‌های مقیم کشورهای خارجی هستند؛ آمار دیگری نشان می‌دهد که اگر تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای گوشی‌های موبایل را در نظر بگیریم، تعداد کاربران تلگرام به صورت جهانی کمتر از یک درصد تعداد کل کاربران شبکه‌های اجتماعی جهان است که این یک درصد هم تقریباً همه ایرانی هستند!

*یک شرکت آلمانی‌ اداره‌کننده تلگرام است

تلگرام توسط دو برادر با نام‌های «پاول دورف» و «نیکلای دورف» به بازار آمد، این نرم‌افزار توسط یک سازمان غیرانتفاعی آلمانی متعلق به کارآفرین و نیکوکار روس «پاول دورف» اداره می‌شود.

گرچه این داشتن یک نسخه از این نرم‌افزار در تلفن همراه هر ایرانی امروزه امری طبیعی شده اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که دشمنان از سه ابزار شبکه‌های اجتماعی، نرم‌افزارها و شبکه‌های ماهواره‌ای برای پیاده کردن اهداف خود نهایت بهره‌برداری را دارند.

*به طور میانگین 5 تا 9 ساعت از وقت ایرانی‌ها صرف تلگرام و اینستاگرام می‌شود

جذابیت، قابلیت، امکان برقراری ارتباط دوسویه، هزینه پایین، امکان ارتباط با افراد متعدد در زمان واحد، امکان ارسال انواع محصولات ارتباطی از جمله متن، تصویر، کلیپ و امکان ذخیره‌سازی آن‌ها از مزایا و فرصت‌های تلگرام محسوب می‌شود.

در ایران بیش از 80 درصد جوانان از تلفن‌های هوشمند استفاده می‌کنند و 45 میلیون گوشی تلفن همراه در اختیار دارند؛ تا کنون بیش از 120 نرم‌افزار شبکه‌های اجتماعی تولید شده که ایرانی‌ها روزانه 5 تا 9 ساعت از زمان خود را در شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام می‌گذرانند.

حسین کشایی مدیرعامل شرکت مخابرات استان اصفهان تمامی شئونات زندگی مردم را تحت تاثیر ارتباطات دانسته و می‌گوید: جمعیتی بالغ بر 20 میلیون کاربر شبکه‌های اجتماعی در ایران وجود دارد.

* 800 هزار مشترک اینترنتی در استان اصفهان وجود دارد

وی معتقد است: من در مقامی نیستم که در مورد آسیب‌ها و یا فرصت‌های شبکه‌های اجتماعی اظهارنظر کارشناسی کنم اما در هر صورت نباید در برابر صنعت ارتباطات بی‌تفاوت بود بلکه باید آن‌ها را بشناسیم و نسبت به آن‌ها حساسیت نشان دهیم.

مدیرعامل شرکت مخابرات استان اصفهان از 2 میلیون و 400 هزار خط تلفن ثابت، 4 میلیون و 600 هزار خط تلفن همراه و 800 هزار مشترک اینترنتی تحت پوشش خود خبر می‌دهد.

*ارجاع روزانه 10 تا 15 شکایت از فضای سایبری به پلیس فتای اصفهان

شبکه‌های اجتماعی علاوه بر کاربردهای گفته شده متأسفانه فضای مناسبی را برای افراد مجرم فراهم می‌کند که این امر باعث تهدیدات مجازی و کلاهبرداری‌های اینترنتی خواهد شد.

سید مصطفی مرتضوی رئیس پلیس فتای استان اصفهان در این خصوص می‌گوید: اغفال و فریب جوانان در هر زمینه، بیشتر از سایر روش‌های کلاهبرداری پدیده رو به رشدی است.

وی می‌افزاید: به‌طور میانگین، روزانه 10 تا 15 مورد شکایت از فضای سایبری به پلیس فتای استان اصفهان ارجاع داده می‌شود و در حوزه ستاد مبارزه با فحشا افرادی که به هر نوع فحشا و انتشار آن مانند مسائل غیرمجاز، غیراخلاقی، مسائل جنسی و خلاف شرع می‌پردازند رصد و دستگیر می‌شوند که در یکی از طرح‌های ما 835 مورد کشف حجاب مشاهده و با آن‌ها برخورد جدی صورت گرفت.

* مردم مراقب انتشار اطلاعات خصوصی خود باشند

رئیس پلیس فتای استان اصفهان ضمن توصیه به کاربران فضای مجازی و سایر نرم‌افزارهای ارتباطی خاطرنشان می‌کند: مردم نباید اطلاعات شخصی و خصوصی خود را در اختیار دیگران بگذارند که این اطلاعات می‌تواند شامل شماره تلفن همراه، عکس، آدرس، محل سکونت و محل کار باشد.

وی ادامه می‌دهد: افراد حتماً در رایانه‌ها و تلفن‌های همراه خود باید نرم‌افزار آنتی‌ویروس را نصب کرده و فایل‌های شخصی خود را رمزگذاری کنند تا از تخلفات امنیتی در امان بمانند.

فضای مجازی قطعاً دارای آثار سوء روحی و روانی نیز خواهد بود که از جمله این آثار می‌توان به ایجاد افسردگی، چشم و هم‌چشمی، جاسوسی، اعتیاد اینترنتی، افت تحصیلی، بلوغ جنسی زودرس، گسست نسلی، هنجارشکنی در فضایی گمنام و ترویج باورهای انحرافی از مهم‌ترین آسیب‌های فضای مجازی است.

*شبکه‌های مجازی حاکم بر زندگی افراد هستند

علی خدارحمی؛ استاد علوم ارتباطات اجتماعی در همین خصوص اظهارکرد: فرآیند تاریخی طی شده در جهت تکامل شبکه‌های مجازی منجر به ساخته شدن قفسی آهنین برای انسان‌ها شده که این گیر افتادن هم به لحاظ تکنولوژیک و هم در قالب‌های مختلف خود را نشان داده است.
وی افزود: صاحبان و گردانندگان شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام به نوعی قدرت کنترل جامعه را در دست گرفته‌ و برای چگونگی شیوه زندگی مردم تصمیم‌گیری می‌کنند.

این استاد علوم ارتباطات اجتماعی گفت: رسانه‌سالاری شاخه‌ای از تکنوکراسی یا فن‌سالاری است که می‌گوید شبکه‌های مجازی حاکم بر زندگی افراد هستند نه افراد حاکم بر آن‌ها.

* علم و سواد رسانه‌ای باید وارد خانواده‌ها شود

وی تصریح کرد: وقتی تأثیر رسانه‌ تا حد زیادی قوی شود و به شدت میان اقشار مختلف جامعه نفوذ پیدا ‌کند، ضروری است تا علم و سواد رسانه‌ای نیز همزمان وارد خانواده‌ها شود تا آنان بتوانند با اهداف و پیام‌های خاصی که در نظر گرفته شده مقابله کنند.

خدارحمی خاطرنشان کرد: سواد رسانه‌ای نه به معنی ترس و نه به معنی محدودیت است بلکه با کاشت یک فیلتر علمی در ذهن افراد آنان را برای دریافت اطلاعات آماده می‌کند.

وی اذعان داشت: فیلتر ذهنی در افراد این امکان را می‌دهد تا اطلاعات دریافتی روزمره با عبور از فرآیندها و فیلترهای کوچکی که داخل فیلتر ذهنی است به دست خواننده برسد تا آن برداشتی که خواننده و گیرنده متن می‌خواهد به دست آورد.

*مقابله با تکنیک‌هایی پشت پرده پیام‌های مجازی

عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان ادامه داد: نظریه جیمز پاتر می‌گوید «وقتی شما با پیامی از طرف رسانه مواجه می‌شوید ابتدا باید آن را از ساختار دانش و علمی خود عبور دهید و این ساختار دانش که کانون و منبع شخصی تصمیم‌گیری و هدف‌گزاری شماست، خود دارای چندین مؤلفه است».

وی با برشمردن مؤلفه‌های ساختار دانش رسانه‌ای افراد تأکید کرد: ساختار دانش رسانه‌ای باید به روز بوده و دارای فرآیند تأثیرگذاری باشد، به طوری که افراد باید بدانند چگونه یک پیام می‌تواند روی یک انسان تأثیر بگذارد.

 

خدارحمی عنوان داشت: تشخیص نوع، مالکان و تولیدکنندگان صنایع رسانه‌ای و همچنین نوع محتوای پیام و تکنیک‌هایی پشت پرده آن از جمله مواردی است که می‌تواند روی انسان تأثیر بگذارد.

*جهان واقعی باید به تنهایی دیده شود و با دنیای مجازی انطباق یابد

وی اضافه کرد: افراد باید تشخیص دهند که چه تکنیک‌های خلاقانه‌ای در پس پرده رسانه‌ها وجود دارد، تکنیک‌هایی که بسیاری از عوام از آن مطلع نیستند و باید به مخاطبان رسانه‌ها آموزش داده شود.
این استاد دانشگاه بیان داشت: جهان واقعی باید خود به تنهایی دیده شود و به همان اندازه با دنیای مجازی انطباق یابد، در این صورت می‌توان گزینه فرهنگ را در سواد رسانه‌ای تزریق و آن را بومی‌سازی کرد.

وی متذکر شد: گزینه دیگری به نام خود وجود دارد، اگر بخواهیم تصمیم بگیریم، سواد رسانه‌ای خود را ارتقا دهیم و بتوانیم پیام‌ها را فیلتر کنیم باید به نوعی با خودمان هم درست ارتباط برقرار کنیم.

*سواد رسانه‌ای یعنی برخورد منتقدانه با محتوای رسانه

خدارحمی اظهارداشت: ساختار دانش هر فرد مشتمل از مجموعه شناخت خویشتن، شناختن هدف از زندگی، دین، ارزش‌ها و اخلاقیات است، وقتی ساختار دانش شکل می‌گیرد این کانون به همراه منبع شخصی افراد نیز تکمیل خواهد شد، البته این راه حل به طور نسبی است و باید آن را همگام با مطالب جدید به روزرسانی کرد.

کارشناس دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهزیستی استان اصفهان خاطرنشان کرد: منابعی همچون تلویزیون، رادیو، روزنامه، شبکه‌های مجازی، تصویر، کاریکاتور، فیلم و هر منبعی که آگاهی را افزایش دهد رسانه نامیده می‌شود.

وی افزود: سواد رسانه‌ای یعنی برخورد منتقدانه با محتوای رسانه که به ما کمک می‌کند تا از مشروعیت بخشی کورکورانه به محتوای رسانه دست بکشیم.

*سواد رسانه‌ای میزان قدرت انتخاب افراد را افزایش می‌دهد

این کارشناس شبکه‌های اجتماعی تصریح کرد: شناسایی تفاوت میان اشکال مختلف رسانه و بهره‌مندی کافی از رسانه، تبدیل افراد به استفاده‌کنندگانی متفکر در برخورد با رسانه، پرسیدن سؤالاتی اساسی نسبت به آنچه می‌بینیم، می‌شنویم و می‌خوانیم از جمله ویژگی‌های افراد دارای سواد رسانه‌ای است.

وی بیان داشت: همچنین بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های رسانه جهت سرگرمی، گفت‌وگوهای میان فرهنگی، درک و تشخیص محتوای خوب از بد، هشدارسازی و اختیاربخشی به شهروندان از دیگر مزایای صاحبان سواد رسانه است.

کارشناس دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی بهزیستی استان اصفهان یادآور شد: سواد رسانه سعی می‌کند میزان آزادی فردی (قدرت انتخاب) را افزایش دهد.

*کاهش زمان باهم بودن از تهدیدات شبکه‌های اجتماعی است

وی با برشمردن تهدیدات شبکه‌های اجتماعی برای خانواده متذکر شد: کاهش زمان باهم بودن، دسترسی به اطلاعات نامناسب یا زودهنگام به خصوص برای فرزندان، کاهش روابط عاطفی، فقر حرکتی، ابتلا به انواع بیماری‌ها، افسردگی، اضطراب، از بین رفتن ارزش‌ها و سنت‌های ایرانی اسلامی، دریافت ارزش‌های غربی و مخرب، به وجود آمدن سوء استفاده‌های مالی، عاطفی و اطلاعات شخصی از جمله تهدیدات شبکه‌های اجتماعی است.

 

منفی‌ترین پیامد دنیای مجازی را می‌توان به خطر افتادن حریم خصوصی افراد، منزوی شدن آن‌ها و از هم پاشیدگی بنیان خانواده معرفی کرد.

*بهره‌گیری از نکات مثبت با مدیریت صحیح در استفاده از شبکه‌های مجازی

اصلی‌ترین علتی که می‌توان برای بروز این پیامدهای منفی بیان داشت، این است که در فضای مجازی افراد نمی‌توانند به شناخت صحیح و کاف از هم دست یابند.

با این وجود با گذشت زمان و گسترش ابزارهای ارتباطی روز به روز تکنولوژی‌های ارتباط جمعی افزایش یافته که طریقه استفاده و برخورد هر جامعه با این تکنولوژی‌ها بیانگر میزان سواد رسانه‌ای هر جامعه است.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که کاربران شبکه‌های اجتماعی می‌توانند با مدیریت در استفاده صحیح از شبکه‌های اجتماعی از آسیب‌ها و تهدیداتی که ممکن است به آن‌ها وارد شود جلوگیری کرده و از نکات مثبت این شبکه‌ها بهره‌مند شوند.

انتهای پیام/فارس