تأملی در وظایف و رسالت ذاتی ائمه جمعه؛
تبیین مسائل سیاسی؛ ارتقای تعامل «دولت و ملت»
لزوم اشراف ائمۀ جمعه به مسائل و مشکلات منطقه از یک سو و اگاهی نسبت به تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه، تأثیرگذاری نهاد نماز جمعه بر هماهنگی هر چه بیشتر مراکز اجتماعی سیاسی را در جامعه ارتقاء خواهد داد و اهداف کلان نظام اسلامی را جهت دهی خواهد کرد.
به گزارش اصفهان شرق/ مهدی نجفی، دین مبین اسلام به عنوان آئین جامع و کامل، مدعی پاسخگویی به نیازهای انسان، اعم از نیازهای فردی و اجتماعی، و ابعاد مادی و معنوی است. که این امر به نوبۀ خود نافی آموزه های سکولاریسم است یعنی نفی فرایندی که طی آن وجدان دینی، فعالیت های دینی و نهادهای دینی اعتبار و اهمیت اجتماعی خود را از دست می دهند و این بدان معناست که دین در عملکرد نظام اجتماعی و سیاسی به حاشیه رانده می شود و کارکردهای اساسی در عملکرد جامعه از زیر نفوذ و نظارت دین خارج می شود.[1]
تبیین و تشریح مسائل سیاسی؛ رسالت کلیدی ائمۀ جمعه
لذا مشاهده می شود پذیرش آموزه های جوامع غربی توسط برخی غرب گرایان، گزاره های دینی از جمله فریضۀ دینی نماز جمعه را تحت تضاد هویتی قرار می دهند و مذهب و اعتقادات دینی را با برچسب مصلحت سنجی و عقلی و عقلانیت مادی مصادره می کنند.
از این رو هر از چند گاهی برخی ناآگاهان و جاهلان به پیوند ذاتی دیانت و سیاست در ابعاد و کارکردهای نماز جمعه، علیه مواضع به حق ائمۀ جمعه در نقد مسائل سیاسی روز، مواضع شاذ مطرح می کنند و برای لاپوشانی عملکرد ضعیف خود در روند سیاسی ،اقتصادی و اجتماعی جامعه، با تکرار ادبیات سخیف سکولاریسم، ضرورت ایجاد نگاه تک بعدی و ماورایی و آخرت محور را در نماز جمعه خواستار می شوند.
در حالی که خطیب نماز جمعه واسطه و حلقۀ وصل میان رأس هرم سیاسی و قاعدۀ جامعه محسوب می شود و انتظارات و مطالبات مردم را به حکومت منتقل می کند و از سوی دیگر نیز راهبردهای سیاسی دولتمردان و مسئولان را نیز برای مردم تبیین می سازد.
لذا پیگیری مطالبات و نیازهای مردم به عنوان یکی از مهمترین وظایف ائمۀ جمعه، اجرای رسالت خطیر سیاستگذاران در انجام تکالیف ذاتی خود در قبال مردم را تسهیل می سازد و در بعد دیگر نیز تبیین برنامه ها و سیاست ها توسط ائمۀ محترم جمعه، راه را برای مشارکت روز افزون مردم در اجرای سیاست ها هموار می سازد.
اینگونه است که رهبر معظم انقلاب جنبه های اجتماعی و سیاسی نماز جمعه را مقوله ای منبعث از آموزه های قرآنی بر می شمرد و می فرماید:« در قرآن هم یک سوره به نـام «جـمعه» و یـکی دو آیه بخصوص برای نماز جمعه وارد میشود؛ « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلى ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ …»[2]،که عبارت از جامعیت این فریضه و دارا بودن جنبه معنوی و عـبادی از یـک سو و جنبه زندگی و اجتماعی و سـیاسی از سـوی دیگر است.»[3]هم چنین از منظر مقام معظم رهبری «تبیین و تشریح خطوط اصلی سیاست و موضعگیری نـظام اسـلامی برای مردم در خطبههای نماز جمعه »[4]از جمله اهداف این فریضه مهم معرفی شده است.
افزایش کارآمدی ائمه جمعه در گرو قانونگذاری دستگاه های تقنینیه
البته باید به برخی خلأ ها در این زمینه اشاره نمود که عدم وضع قوانین و مقررات لازم در خصوص جایگاه ائمۀ جمعه در تحقق اهداف این نهاد عظیم عبادی سیاسی، از سوی مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، قرار گرفتن نماز جمعه در رأس همۀ امور و ارتقای تعامل میان دولت، ملت و مجلس را کم رنگ ساخته است.
این نقیصه نیز در حالی است که برخی مسئولان با سوء استفاده از برخی خلأهای موجود در امر قانون گذاری، به فراخور شدت و ضعف عملکرد خود در راستای تخریب نماز جمعه حرکت کرده اند که افاضات اخیر سخنگوی محترم دولت و نهی ائمۀ جمعه از ورود به مسائل مهم سیاسی!،خود موید این مدعاست.
ضرورت اشراف خطیب نماز جمعه به مسائل و مشکلات منطقه
گفتنی است لزوم اشراف ائمۀ جمعه به مسائل و مشکلات منطقه از یک سو و اگاهی نسبت به تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه، تأثیرگذاری نهاد نماز جمعه بر هماهنگی هر چه بیشتر مراکز اجتماعی سیاسی را در جامعه ارتقاء خواهد داد و اهداف کلان نظام اسلامی را جهت دهی خواهد کرد.
این دستاورد مهم در حالی است که طرح مشکلات و مطالبات مردم به عنوان ولی نعمتان مسئولان، در بهترین حالت ممکن و از موضع اقتدار در تریبون مقدس نماز جمعه بیان می شود.
بنابراین لزوم اهتمام جدی به مسائل و مشکلات نسل سوم و چهارم انقلاب و تأکید بر ضرورت اعتماد مسئولان به جوانان و تأمین مطالبات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جوانان در حوزه هايي مثل ازدواج، مسکن، اشتغال، تحصيلات و…،از جمله وظایف حیاتی ائمۀ جمعه در افزایش تعامل میان مردم و مسئولان است.
بنابراین عدم عضویت ائمه جمعه در شورای تامین شهرستان ها و اخذ تصمیمات مهم توسط شورای تامین در حالی که ائمه جمعه مستقیماً مخاطب و پناهگاه جامعه در هر شرایط بحرانی و نهایتا حلال مشکلات خواهند بود. از جمله نقایص جدی است که روند تأثیر گذاری بیان و مطالبات ائمه جمعه را با کندی مواجه کرده است.
اینگونه است که رویکردهای غیر مسئولانه برخی نهادهای اجتماعی و فرهنگی در پاسخگویی به مطالبات ائمه جمعه اوج می گیرد و امام جمعه به عنوان رهبر فرهنگی روح یک شهر و منطقه علیرغم تخلفات آشکار برخی نهادهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به دخالت و موازی کاری متهم می شود.
در خاتمه امید است دستگاه های تقنینیه، در راستای بهره گیری هر چه بیشتر از ظرفیت های ائمۀ جمعه در حل مشکلات سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی تلاش نمایند، هم چنین شایسته است مسئولان نظام اسلامی در راستای پاسخگویی مطلوب به مطالبات فرهنگی، اجتماعی سیاسی ائمه جمعه و افزایش تعامل «دولت ملت» و نیز تقویت نهاد عظیم عبادی سیاسی نماز جمعه گام بردارند.
منابع:
[1] الیاده ، میرچا (1374) ، فرهنگ و دین، هیأت مترجمان، زیرنظر بهاء الدین خرمشاهی، طرح نو، تهران، ص129.
[2] سورۀ جمعه؛ آیۀ9.
[3] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور،14/7/82.
[4] بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار ائمه جمعه سـراسر کـشور ـ 16/7/80.
انتهای پیام/