با کمی پایین و بالا کردن روزها و ساعت ها بالاخره موفق می شویم خارج از وقت اداری به دیدن دکتر علی قاسم زاده معاونت فرهنگی شهرداری اصفهان برویم. مصاحبه ای ۲ ساعته که انتخاب تیتر و میان تیتر برای انبوهی از اطلاعات داخل آن کار مشکلی بود. سوال های ما نیز صریح و بی تعارف انتخاب شده بود.

 

در این گفتگو آقایان مهدی ساغری زاده و امیرحسین هراتیان از فعالین فرهنگی و رسانه ای شهر اصفهان ما را همراهی می کنند.

***

ساغری زاده: شما به آدم‌های اصفهان حق بدهید. چون سالها فضای نقد بسته بوده است. اگر کمی‌ هم تند می‌روند…

جلوانی: جایی که فضا، فضای نقد باشد ندای اصفهان هم می‌گوید اگر ما نقد نکنیم دیگران نقد می‌کنند؛ ولی جایی هم هست که هیچ کس هیچ حرفی نمی‌زند و شخص دارد از غصه منفجر می‌شود.

ساغری: اصلا سوال ما همین است که چرا سالهاست که کسی نقد نمی‌کند؟ خودم پاسخ می دهم چون سالها فضای نقد بسته بوده است.

قاسم زاده: من هم می‌گویم بیایید این کار را انجام بدهیم، فوق العاده هم عالی است. ولی مراقب باشیم بین نقد و مفاهیم نزدیکش، مانند مخالفت و اعتراض و اهانت تفاوت قائل بشویم.

جلوانی: مهدی قاسمی، همان کسی است که این متن را نوشته است، این حرف‌هایی که شما می‌زنید حرف‌های قشنگی است ولی وقتی آن شخص دارد منفجر می‌شود، در این حالت من دیگر نمی‌گویم لطفا کمی‌ مؤدب باشید.

قاسم زاده: پس اسمش را نقد نگذارید.

جلوانی: نه این نقد است.

قاسم زاده: بگویید مثلا، اعتراض یک جوان.

بسیاری از روزنامه‌های اصفهان وابسته به شهرداری هستند

جلوانی: اگر رسانه‌های ما اهل نقد بودند…، روزنامه‌های ما که اصلا اهل نقد نیستند، اکثرا وامدار شهرداری و دارای تعاملات خاص هستند. آقای قاسم زاده ما شما را دلسوز این شهر می‌دانیم، ما از قدیم شما را می‌شناسیم و خیلی ها خود را شاگرد شما می‌دانند. ولی شما چه کمکی می‌خواهید بکنید به فضای نقد در اصفهان؟ در روزنامه «اصفهان زیبا» نقد رخ می‌دهد؟ در ایمنا نقد هست؟ نهادهای وابسته به شهرداری که دارند از شهرداری پول می‌گیرند نقد انجام می‌دهند؟ چه کسی در این شهر نقد می‌کند و شما چه کمکی کرده اید به بسترسازی نقد در این شهر؟

قاسم زاده: منظورتان من است یا شهرداری؟

جلوانی: شما هم شخصیت حقوقی دارید و هم حقیقی که شخصیت حقیقی شما هم شخصیت کمی‌ نیست. بالاخره قاسم زاده برای خودش اسمی‌ دارد. چکار کردید برای گسترش فضای نقد در این شهر؟

قاسم زاده: مثل اینکه آرام آرام وارد فضای مصاحبه شدیم.

جلوانی: بله داریم ضبط می‌کنیم و اصلا سوالات ما همین‌ها است.

قاسم زاده: از لحاظ نظری من همیشه گفته ام که باب گفتگو و نقد باید باز باشد. در عمل هم در آن بخش‌هایی که در حوزه مدیریت من بوده سعی کرده ام این‌ها را نهادینه کنم. همان ابتدای ورودم در جلسات معاونت باب نقد را باز کردم. حتی برای نقد برتر هدیه هم در نظر گرفتم. بد نیست یک بار به جلسات معاونت بیایید و فضا را از نزدیک ببینید.

جلوانی: دعوتمان کنید می‌آییم.

قاسم زاده: دعوت می‌کنم. آقای حسن سهرابی را اگر بشناسید، ایشان محور جلسه هستند. من به ایشان می‌گویم هماهنگ کنند و خود شما هم تماس بگیرید. بیایید اصلا فضای جلسه را ببینید که چقدر راحت بچه‌ها نقد می‌کنند و حرف می‌زنند. سعی شده که حتی این گفتمان از حوزه فرهنگی به بقیه حوزه‌ها هم سرایت بکند. با مجتبی شاهمرادی صحبت کنید. بگویید فلانی همیشه انتظارش از تو در روزنامه چه بوده است؟ انتظار من از روزنامه اصفهان زیبا این بوده که بیاید یک گفتمان جدید، یک ادبیات جدید را بر مبنای نقد و تحلیل منصفانه پایه ریزی کند. ادبیات و شیوه ای که زمینه را برای رشد شایستگان مستعد و برای دغل کاران و سوء استفاده کنندگان ناامن کند.

از وقتی هم که سال گذاشته آقا فرمودند در حوزه فرهنگ باب نقد را باز کنید و مسئولین را بخواهید و جدی از آنها سؤال بپرسید، به نظر من این یک تکلیف مضاعفی بر دوش نخبگان و اهل فرهنگ گذاشت. دو سال پیش که اولین هفته نکوداشت اصفهان را در دور جدید برگزار کردیم بلافاصله از همه رسانه‌ها و صاحب نظران دعوت کردیم که بیایند و عملکرد ما را نقد کنند، از انصار حزب الله تا مطبوعات چپ و راست، اساتید دانشگاه و حوزه آمدند و نقد کردند. اگر به نشریات آن تاریخ مراجعه کنید گزارش آن جلسات هست. باب نقد را باز کردیم و گفتیم که بیایید و نقاط قوت را هم رها کنید چون وقت کم است بپردازید به نقاط ضعفی که وجود داشته است.

در حوزه مسئولیت خودم نقدپذیر هستم

ساغری: چرا انعکاس آن در رسانه‌های شهرداری کم بوده است؟

قاسم زاده: انعکاس چه چیزی؟

ساغری: همین مطالبی که می‌فرمایید. این مطالبی که شما در جلسات بررسی می‌کنید، باید ظهور آن را در جامعه ببینیم.

قاسم زاده: در شهرداری؟

ساغری: بله در رسانه‌های دیداری شنیداری که این طور نیست. در برنامه صدای شهر و برنامه‌های تلویزیون که اصلا امکان نقد وجود ندارد. حتی زمانی که من تهیه کننده آن بودم به هیچ عنوان مطلبی که بوی نقد بدهد را نمی‌دیدیم.

قاسم زاده: چه دوره ای شما بودید؟

ساغری: سال ۹۳

قاسم زاده: من عقیده خودم را می گویم و در حوزه مسئولیت خودم پاسخگو هستم.

ساغری: حرف شما را قبول داریم اما کل سیستم هنوز نقدپذیر نشده با وجود اینکه شما به آن اعتقاد دارید.

قاسم زاده: خب باید بگوییم تا بشود. وقتی من مسئول یک نهاد هستم با زمانی که من یک عضو از آن مجموعه هستم متفاوت است. هر وقت صدا یا سیمای شهر بنده را دعوت کرده است گفته ام اجازه دهید که سوال باز باشد و شنونده هر سوالی که دارد پخش بکنید.

ساغری: پس باید از طرف جامعه مطالبه شود؟

قاسم زاده: معمولا مطالبات اهل فرهنگ کمک می کند به باز شدن این باب. صدا و سیمای شهر ما یک دوره رکود چندساله را طی کرد ولی الآن این یخ‌ها در حال آب شدن است. یک زمانی اصلا این بحث‌ها شوخی بود. البته مطبوعات و رسانه ها جاهایی نقد می‌کردند ولی برخی به نظر می رسید واقعا به دنبال نقد با هدف اصلاح امور نیستند. نقد می کردند تا بلافاصله پشت سر آن امتیاز بگیرند، چون می‌دانستند که وقتی این مطلب را درج بکنند فردای آن روز روابط عمومی‌ مدیر مربوطه تماس می‌گیرد که حال شما چطور است؟ چه خبر؟ کمکی از دست ما بر می‌آید؟ بعدش هم یک تفاهم نامه و آشتی کنان و از فردا دوباره مداحی.

جلوانی: خب این یک جور تأیید ضمنی بود برای حرف ما که خیلی از رسانه‌ها به شهرداری وابسته شده اند. درست است؟

قاسم زاده: نه فقط به شهرداری این یک آسیب و آفت فراگیر است. چرا روزنامه‌های ما مخاطب ندارند؟ چرا مخاطب آنها فقط مسئولان و مدیران دولتی اند؟ چون حرف آنها را می‌زنند، حرف انقلاب و مردم را نمی‌زنند. اگر زبان انقلاب و مردم بشوند، مردم از آنها استقبال می‌کنند. این حرف را ما بارها به خود مطبوعاتی‌ها گفته ایم. هربار که من با مطبوعاتی‌ها جلسه داشته ام بحثمان به مناقشه کشیده است.

رسانه های شهرداری/ روزنامه اصفهان زیبا

جلوانی: آقای قاسم زاده اصفهان زیبا را چه کارش کنیم؟!

قاسم زاده: شما در رسانه خودتان به نقدش بکشید.

جلوانی: نقد در اصفهان زیبا کجاست؟

قاسم زاده: من یک سوال بپرسم. در دو سال گذشته اصفهان زیبا رو به رشد بوده است یا دنده عقب رفته است؟ یک سال و اندی از سردبیری آقای مجتبی شاهمرادی.

جلوانی: رشد آن لاک‌پشتی بوده است. ما انتظار دیگری از ایشان داشتیم.

قاسم زاده: به هر حال روبه رشد بوده است. رورنامه اصفهان زیبای قدیم صفحه اول آن تقریبا یک کلیشه ی ثابت شده بود که هر هفته تکرار می‌شد، جای عکس ثابت، آدم‌ها ثابت…

جلوانی: فکر می‌کنم یک نسخه از روزنامه اصفهان زیبای امروز اینجا هست. می‌خواهید ببینیم تیتر یک آن چیست؟ فکر می‌کنم یک تیتر خنثی باشد. آقای شاه مرادی خودسانسوری می‌کند یا شهرداری مشکل دارد؟

قاسم زاده: یک جلسه بگذارید با ایشان صحبت کنید. از خود ایشان بپرسید. ندیده ام و نشنیده ام که شهرداری محدودیتی ایجاد کرده یا اعمال سلیقه ای کرده باشد.

جلوانی: رفته ام و صحبت کرده ام.

قاسم زاده: نه، بگویید ما می‌خواهیم با شما مصاحبه کنیم. متن را درج کنید.

ساغری: اجازه بدهید من یک خاطره بگویم از سال ۷۸ چون به این قضیه کمک می‌کند. یک روز به سر پخش می رفتم و برنامه زنده داشتم. دیدم یک بیلبورد نزدیک پل فلزی نصب کرده اند و سه چهار درخت بلند بود که روی این بیلبورد آمده بود. این درخت‌ها را به خاطر بیلبورد قطع کردند! من قبل از اینکه بروم داخل برنامه یک سخن اول می‌نوشتم. آن روز این مطلب را عوض کردم و نوشتم که سرمایه‌هایی که در شهرمان داریم، متعلق به من و شما نیست و برای نسل‌های آینده است و به خاطر تبلیغات چرا باید سه چهار درخت را قطع کنیم و چه جوابی برای نسل‌های بعد داریم؟!

آقای سردبیر تماس گرفت با معاون صدای آن زمان و گفتند که به هیچ وجه این کار را نکنید. چرا؟ چون ما در برنامه مان قسمت پیام بازرگانی داریم که اگر این پخش بشود ممکن است که آنها قرارداد تبلیغاتی شان را قطع بکنند و بحث مالی به مشکل برمی‌خورد!

وقتی در چنین رسانه ای که قاعدتا باید مستقل باشد اینطور برخورد می‌شود؛ رسانه‌هایی که وابسته به خود شهرداری است… به قول یکی از مسئولین آن زمان چاقو دسته خودش را نمی‌برد و ما نباید این توقع را داشته باشیم! شاید هم این احساس هست که اگر اصفهان زیبا یک نقدی هم به مثلا فرض بکنید زیباسازی شهر کرد، آن وقت می‌گویند ببینید اینها دارند علیه زیباسازی کار می‌کنند! این باید یک فرهنگ بشود و از خود آقای قاسم زاده کمک می‌خواهیم که چکار کنیم که بخش رسانه دیداری شنیداری یعنی صدا و سیما را هم بتوانیم تغییراتی در آن اعمال بکنیم و ببینیم که چطور باید مطالبه بشود.

قاسم زاده: این خاصیت وامداری است. شما چرا حامیان مالی خودتان را نقد نمی‌کنید؟

جلوانی: خب ما هر جا لازم باشد نقد می‌کنیم.

قاسم زاده: تا به حال این کار را کرده اید؟

جلوانی: من در رسانه های قبلی که فعالیت می کردم به خاطر فضای نقدی که ایجاد کردیم فشارهای شدید را هم متحمل شدیم. حتی خود شهرداری شاکی شد از ما و یک فضایی ایجاد شد که گفتند ما با شما نمی‌توانیم همکاری کنیم، یا من خودم نمی‌توانستم آنجا همکاری کنم.

حریت فرهنگی/ معاونت فرهنگی شهرداری از دغدغه های فرهنگی حمایت می کند

قاسم زاده: یک سری از مشکلات ما مشکل فرهنگی است. وقتی وامدار شدیم یک جاهایی هم صدایمان کوتاه می‌شود. زبانمان بسته می‌شود. رسانه باید حریت داشته باشد.

جلوانی: ندای اصفهان الحمدلله این ادعای حریت را دارد.

قاسم زاده: نشان بدهید.

جلوانی: ان شاالله؛ در مراحلی که در حال طی کردن هستیم.

قاسم زاده: معاونت فرهنگی را هم به عنوان اولین خاکریز مرتب مورد نقد قرار بدهید.

جلوانی: من اصلا طلبه هستم و پای این قضیه ایستاده ام. از شما هم خواهشمان این است که بیایید و به طرح این فضا کمک کنید.

قاسم زاده: هر کس در این شهر دغدغه فرهنگ داشته باشد مورد حمایت ماست.

جلوانی: البته در روند فعلی ما خیلی کند پیش می رویم و امکاناتمان کم است. اگر هم یک سال دیگر ندای اصفهان را مجبور شوم ترک کنم، یک وبلاگ دارم می‌روم در وبلاگم نقد می‌کنم.

قاسم زاده: الآن یک شبهه ای اینجا هست. ممکن است من فکر کنم که شما هم پول شهرداری را می‌خواهید.

جلوانی: اشکالی ندارد، در این مورد هم حرف می‌زنیم. دیگران پول گرفتند و تعریف شما را کرده اند و ما اگر از شما پول بگیریم نقدتان می‌کنیم. اتفاقا شما باید خوشحال بشوید و اگر خودتان طرفدار نقد هستید باید حمایت بکنید.

سوال بعدی من هم همین است گرچه حیفم می‌آید که از بحث «نقد» خارج بشوم. هرکسی هرچقدر زورش می‌رسید از شهرداری کند و رفت. مثالش را جایی صحبت کردیم که مثلا بنرهای عاشوراییان یا مجموعه بینش مطهر و یکی دو مجموعه دیگر خیابان‌های شهر را پر می‌کند. کجا من می‌توانم یک بنر از شهرداری اصفهان بگیرم؟

قاسم زاده: برای کجا؟ برای ندا؟

جلوانی: برای ندای اصفهان یا ایشان (آقای هراتیان) که در مجموعه فرهنگی کانون مهدیه است. ایشان برای کانون خودش، آقای ساغری برای کانون خودش و الی آخر. قطعا عاشوراییان لینک است با شهرداری یا به قول دوستان لینک نیست، خود شهرداری است!

قاسم زاده: نه اینطور نیست.

جلوانی: آیا هرکسی می‌تواند یک بنر از شهرداری بگیرد؟

تشکل‌های فرهنگی در شهرداری سطح بندی شده اند

قاسم زاده: بستگی به کاری که می‌خواهید انجام بدهید دارد. تشکل‌های فرهنگی در شهرداری سطح بندی شده اند. بعضی‌ها بُعد کارشان محلی است. بعضی بُعد کارشان منطقه ای است. بعضی هم شهری هستند. اگر می‌بینید مثل عاشوراییان در سطح شهر تبلیغ می‌کند به خاطر این است که بعد کارش شهری است. مجموعه ای که بعد کارش محله ای یا منطقه ای است باید در بعد کاری خودش به او مجوز بدهیم. بیایید در سطح عاشوراییان کار فرهنگی بکنید؛ هم حمایت شهری می‌شود و هم فضای تبلیغات به او داده می‌شود. هیچ اشکالی ندارد.

جلوانی: قضیه عمیق تر از این حرف‌هاست. اصلا مجموعه‌ها نمی‌دانند باید به کجا مراجعه کنند. نه دفتر شما را بلد هستند، نه روابط عمومی شهرداری را می‌شناسند و اگر بخواهد برود پیش روابط عمومی‌ اتفاقا او را در یک سیکل اداری باطلی می‌اندازند.

قاسم زاده: این‌ها دیگر تحلیل‌های ذهنی است.

جلوانی: برویم از مجموعه های فرهنگی سوال کنیم. اصلا شما کجا اعلام کرده اید که بیایید ما از شما حمایت می‌کنیم؟ چه تبلیغی کردید؟ در چه سایت اینترنتی یا نشریه اعلام کردید؟

قاسم زاده: آقای مسعود مهدویان فر مدیر امور اجتماعی و امور مشارکت‌های مردمی شهرداری مصاحبه رسمی‌ داشته است. ایشان از همه تشکل های فرهنگی شهر برای مشارکت در حل مشکلات فرهنگی، اجتماعی شهر دعوت به عمل آورده. اخیرا اصلا ساختار حوزه فرهنگی تغییر کرده و رویکرد این تغییر به سمت توسعه سطح مشارکت‌های اجتماعی با فعالین و تشکل‌های فرهنگی رفته است. با این نگاه، در هر منطقه یک معاون فرهنگی اجتماعی مستقر است که تشکل‌های فرهنگی یا آدم‌هایی که در حوزه فرهنگی ایده ای دارند را شناسایی می کند و مورد حمایت قرار می دهد. برای این موارد ساز وکار و ساختار تعریف شده است.

اگر دوست دارید که عدد و رقم هم داشته باشید، چهارده میلیارد تومان بودجه ی برنامه‌های حمایتی و مشارکتی در حوزه فرهنگ است. تمام آن هم تزریق می‌شود به مساجد و مراکز فرهنگی.

ساغری: آیا به صورت شفاف قابل پیگیری هست؟

قاسم زاده: بله، کاملا شفاف است.

ساغری: ما تا به حال جایی ندیده ایم.

جلوانی: من روزی ۶-۷ ساعت در اینترنت و سایتهای خبری هستم، باید این اخبار را ببینم. چرا نمی‌بینم؟

قاسم زاده: این بودجه‌ها چون اغلب حمایتی هستند؛ فرهنگ دینی ما می‌گوید پنهان باشد بهتر از این است که آشکار باشد.

ساغری: صدقه که نمی‌دهید…

قاسم زاده: استنباط ما این است که مراکزی که مورد حمایت قرار می گیرند خیلی خوششان نمی آید نامشان رسانه ای شود. پیشنهادم این است که یک قراری بگذارید با آقای مهدویان فر، مدیر امور اجتماعی و مشارکت‌های مردمی‌ و موضوع را پیگیری کنید.

۹۸ درصد مراکز فرهنگی از حمایت‌های مالی شهرداری برخوردارند

ساغری: آیا در سیاست گذاری آنها هم دخالت می‌کنید؟

قاسم زاده: اصلا و ابدا. مهم حفظ هویت، اصالت و حریت آنهاست. برای ما فقط زنده بودن و پویا بودن و شناسنامه دار بودنشان مهم است. باید از یکی از دستگاه‌های رسمی‌ شناسنامه حقوقی داشته باشند. ما یک مبلغِ کف به خود مجموعه‌ها کمک می‌کنیم. کمترینش شاید ۱ میلیون باشد تا سطح یک که ۲۵ میلیون تومان می‌دهیم. مثل عاشوراییان، مدرس، شهید بهشتی که اینها هم سطح هستند.

این مبالغ داده می‌شود برای کارکردهای خودشان و تشخیص هزینه‌ها نیز با خودشان است. در سه محور اولویت های مکانی، زمانی و موضوعی هم باب مشارکت باز شده است. مکان‌هایی که به نوعی به نظر می‌آید که فقر فرهنگی دارند، هر مرکزی که در این مکان‌ها کار فرهنگی انجام دهد ما پروژه مشارکتی با او تعریف می‌کنیم. مثلا در حصه یک مرکز برود کلاس برگزار کند، نمایشگاه بگذارد، جشن بگیرند.

انتهای پیام/ندای اصفهان